Khmer Dictionary: ស្ថាន

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

កន្លែង ( ន.នាមសព្ទ )
ស្ថាន, ទី, តំបន់ : កន្លែងធ្វើការ, កន្លែងផ្ទះ, កន្លែងដេក ។
ឋានបទ្ម ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ៈបត់ ]
(ឋាន + បទុម; ស្ថាន “ទី, ទីតម្កល់ + បទ្ម “ឈូក”) ពាក្យនេះខ្មែរយើងពីបុរាណ ប្រើជាឈ្មោះក្បាច់ត្របកឈូកផ្កាប់ផ្ងារ ដែលរចនាធ្វើជាជើង, ជាទ្រនាប់ ទ្រព្រះពុទ្ធរូបឬទេវរូប; ត្របកឈូកដែលសំយុងចុះមកក្រោម ហៅថា ឈូកផ្កាប់; ដែលផ្ងារឡើង ហៅថា ឈូកផ្ងារ; ទោះមានតែឈូកផ្កាប់ ឬមានតែឈូកផ្ងារក្ដី ឬក៏មានគ្រប់ទាំងផ្កាប់ទាំងផ្ងារក្ដី ហៅថា ឋានបទ្ម បានដូចគ្នា : ឋានបទ្មទ្រព្រះពុទ្ធរូប, ឋានបទ្មទេវរូប ។
ឋានប្បភេទ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ាប់-ប៉ៈ ភេត ]
(ស្ថានប្រភេទ) សេចក្ដីផ្សេងនៃទី, នៃហេតុ, នៃដំណើរ; ការចែក, បំបែកហេតុឬដំណើរ រាប់ជាចំនួនប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះ : ធម៌នេះមានឋានប្បភេទ ១០ យ៉ាង ។
ឋានសួគ៌ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន-សួ]
ស្ថានដែលបរិបូណ៌ដោយកាមគុណ ៥ មានរូបជាដើម, ទីដែលបរិបូណ៌ដោយសេចក្ដីសុខ, ច្រើនហៅ ឋានរបស់ទេវតាមាន ៦ ជាន់គឺ ឋានចាតុម្មហារាជិការ, តាវត្តិង្ស, យាមា, តុសិតា, និម្មានរតី និងឋានបរនិម្មិតវសវតី ។
ឋានានុក្រម ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋា ន៉ា នុ ក្រំ ]
(ឋាន + អនុក្កម > ឋានានុក្កម; ស្ថាន + អនុក្រម > ស្ថានានុក្រម) លំដាប់ឬរបៀប នៃទី, នៃងារ, នៃមុខងារ, នៃស័ក្តិយស ។ ក្នុងកម្ពុជប្រទេសយើង ប្រើពាក្យនេះជាតំណែងនៃសមណស័ក្តិថ្នាក់តូចជាងទីរាជាគណៈ តាមលំដាប់ចុះមក : និមន្តព្រះភិក្ខុសង្ឃរាជាគណៈ ឋានានុក្រម ២០ រូបចម្រើនព្រះបរិត្ត ។
ឋានៈ ( ន.នាមសព្ទ ) [--ន៉ៈ ]
(ឋាន; ស្ថាន) ហេតុ, ដំណើរ, ទំនង : សេចក្ដីនេះមានឋានៈគួរឲ្យជឿបាន ។ ងារ, មុខងារ, ថ្នាក់ងារ, ថ្នាក់ស័ក្តិយស : លោកមានឋានៈជាអ្វី ? --មានឋានៈជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ច; គួរកុំប្រកាន់ឋានៈពេក ។
ឋាន ( ន.នាមសព្ទ )
(ស្ថាន) ទី, កន្លែង, តំបន់, ប្រទេស, ទីតាំង, ទីតម្កល់ ។ល។ : ឋានមនុស្ស, ឋានសួគ៌, ឋានព្រហ្ម; នៅឋានណា ? មកពីឋានណា ? ។ តួផ្ទៃរាបដែលលាបថ្នាំឆ្លាស់ពណ៌ : ឋានស, ឋានលឿង...។ តួផ្ទៃគ្រឿងរចនា ត្រង់ដែលរាប ដែលរលីង : ក្រោមក្បាច់ត្របកឈូក ត្រូវទុកឲ្យមានឋានទំហំ ៤ ឆ្នាប់ ។
ទេវ ( ន.នាមសព្ទ ) [ទេវៈ]
(ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេព) ។ ទេវៈបពិត្រព្រះសម្មតិទេពក្សត្រថ្លៃប្រសើរអើយ ! រីប្រទេសដែលបានសុខស្បើយឥតមានទុក្ខភ័យ ទាំងនេះក៏ដោយសារព្រះតេជះសម្ភារបារមីទសពិធរាជធម៌នៃព្រះអង្គ ! (ព. ទេ. ប្រែរយបុរាណ) ។
- ទេវកញ្ញា ឬ - ទេវកន្យា ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេពកញ្ញា) ។
- ទេវតា (ទេវៈដា) ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេព និង ទេពតា) ។
- ទេវតាពលី (ទេវៈតាពៈលី) ន. (បា. ទេវតាពលិ ឬ --ពលី; សំ. ទេវតាពលិន៑) គ្រឿងបូជាចំពោះទេវតា ។ ទេវតាពលីមាន ២ យ៉ាង គឺ ១- ខាងពុទ្ធសាសនាប្រើឧទ្ទិស ចំណែកបុណ្យជូនចំពោះទេវតា; ២- ខាងលទ្ធិខ្លះក្រៅពី ពុទ្ធសាសនា ប្រើបូជាវត្ថុផ្សេងៗមានភោជនាហារជាដើម ចំពោះទេវតា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ពលី ទៀតផង) ។
- ទេវទូត ន. (សំ. បា.) បម្រើរបស់ទេវតា, ទេវតាអ្នកទទួលខ្លួនបម្រើសម្រេចកិច្ចការអ្វីម្យ៉ាងៗ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទូត ផង) ។
- ទេវទេព (ទេវៈទេប) ន. (សំ. បា. ទេវទេវ) ទេវតារបស់ទេវតា ឬទេវតាកន្លងលើសអស់ទេវតា (ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ; ព្រះព្រហ្ម) ។
- ទេវធម៌ (ទេវៈធ័រ) ន. (សំ.; បា. ទេវធម្ម) ធម៌សម្រាប់ទេវតា ឬធម៌សម្រាប់ធ្វើបុគ្គលឲ្យបានជាទេវតា; ទេវធម៌មាន ២ យ៉ាង គឺ ហិរិ សេចក្ដីខ្មាសអំពើអាក្រក់; ឱត្តប្បៈ សេចក្ដីរាងចាលរអានឹងអំពើអាក្រក់ : មនុស្សមានហិរិនិងឱត្តប្បៈ ហៅថា អ្នកមានទេវធម៌ ។
- ទេវធីតា (ទេវៈធីដា) ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេពធីតា) ។
- ទេវនាគរី (ទេវៈនាគៈរី) ន. (សំ. ទេវ “ទេវតា” + នាគរី “ស្ត្រីអ្នកក្រុង; ស្រ្តីអ្នកឈ្លាសខាងឧបាយល្បួង...”) ឈ្មោះអក្សរមួយបែបរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍ក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា មានតាំងពីយូរអង្វែងហើយដរាបមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ, សម្រាប់កត់ត្រាភាសាសំស្ក្រឹត : អក្សរទេវនាគរី ។
- ទេវនារី (ទេវៈ--) ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទិព្វនារី) ។
- ទេវនិករ (ទេវៈ--) ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេពនិករ) ។
- ទេវនិកាយ (ទេវៈ--) ន. (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទេពនិកាយ) ។
- ទេវបញ្ជា (ទេវៈប័ញជា) ន. សេចក្ដីបង្គាប់របស់ទេវតា : ព្រះឥន្ទ្រទ្រង់មានទេវបញ្ជាទៅនឹងព្រះវិស្សកម្មទេវបុត្រឲ្យចុះមកនិម្មិតអាស្រមថ្វាយព្រះវេស្សន្តរ ។
- ទេវបុត្ត (ទេវៈបុត) ន. (បា.; សំ. ទេវបុត្រ) ទេវតាប្រុស ។
- ទេវបុត្រ (ទេវៈបុត) ន. ដូចគ្នានឹង ទេវបុត្ត ដែរ ។
- ទេវភូត (ទេវៈ--) ន. (បា.) ពួកភូត (សត្វ) គឺទេព្តា; ទេព្តាទុកដូចជាពួកភូត ។
- ទេវរាជ (ទេវៈរាច) ន. (សំ. បា.) ស្ដេចនៃទេវតា ឬទេវតាជាស្ដេច; ព្រះឥន្រ្ទ ។
- ទេវរូប (ទេវៈ--) ន. (សំ.បា.) រូបទេវតា; រូបប្រៀបដោយរូបទេពតា ។
- ទេវលោក (ទេវៈ--) ន. (សំ. បា.) លោកជាទីនៅនៃពួកទេវតា, ស្ថានសួគ៌ ។
- ទេវវិមាន (ទេវៈ--) ន. ដូចគ្នានឹង ទេពវិមាន ។
- ទេវស្ថាន (ទេវៈ--) ន. (សំ.; បា. ទេវដ្ឋាន) ទី, លំនៅរបស់ទេវតា ។ ប្រាសាទ, អាស្រម, រោងតម្កល់ទេវរូបតាមសណ្ដាប់ពួកព្រាហ្មណ៍ ។
- ទេវឫទ្ធិ (ទេវៈរឹត) ន. (សំ.) ឫទ្ធិរបស់ទេវតា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ឫទ្ធិ ផង) ។
- ទេវា ដូចគ្នានឹង
- ទេពា ។
- ទេវានុភាព (--ភាប) ន. (សំ. បា. ទេវានុភាវ) អានុភាពនៃទេវតា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អានុភាព ផង) ។
- ទេវាយតនៈ (ទេវាយៈតៈន៉ៈ) ន. (សំ. បា.) លំនៅទេវតា (ដូចគ្នានឹង ទេវស្ថាន ដែរ) ។
- ទេវាយុធ (--យុត) ន. (សំ.) អាវុធរបស់ទេវតា គឺឥន្ទធនូ ។
- ទេវាវិនិច្ឆ័យ ន. (បា. ទេវ + វិនិច្ឆយ “ការវិនិច្ឆ័យរបស់ទេវតា”) ពាក្យនេះ ខ្មែរយើងប្រើឲ្យឈ្មោះប្រាសាទជាស្ថានសម្រាប់ប្រជុំធំ នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងចតុម្មុខ ជាប្រាសាទដែលតម្កល់ស្វេត្រឆត្រធំសម្រាប់រាជ្យ : ព្រះទីន័ងទេវាវិនិច្ឆ័យ ឬប្រាសាទទេវាវិនិច្ឆ័យ ។
ទេវិន្ទ ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ ) [-វិន ]
(ទេវេន្ទ្រ) ព្រះឥន្ទ្រ; ព្រះឥន្ទ្របានជាព្រះនាមថាទេវិន្ទនេះ ពីព្រោះព្រះអង្គធំជាងអស់ទេវតាក្នុងស្ថានសួគ៌ពីរជាន់ គឺជាន់ចាតុម្មហារាជិកានិងត្រៃត្រិង្ស ។
និម្មានរតី ( ន.នាមសព្ទ ) [និម-មានៈរៈ តី ឬ-ដី]
ឈ្មោះស្ថានសួគ៌ក្នុងឆកាមាវចរជាន់ទីប្រាំ ។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

ថាន - detail »
See:ឋាន , ស្ថាន
ស្ថាន ( n ) [stʰaan, satʰaan, tʰaan] - detail »
location, place; station; public square, marketplace
ស្ថាន ( n ) [stʰaan, satʰaan, tʰaan] - detail »
position, situation; degree, level
ស្ថាន ( n ) [stʰaan, satʰaan, tʰaan] - detail »
institution; bureau; organization

Headley's Khmer-English Dictionary Subentry Full Text Search

ក្រដាសសំរាប់វច្ចនស្ថាន [krɑdaah sɑmrap vaccaʔ nɔɔ stʰaan]
sanitary paper
គ្រឹះស្ថាន [krɨh stʰaan]
establishment, building, place of business; institution; company; residence
ចាកស្ថាន [caak stʰaan]
to die
ដោយស្ថាន [daoy stʰaan]
aside
Eg. រឿងនេះ ត្រូវលើកទុកដោយស្ថានសិន: This matter must be put aside first.
ទីស្ថាន [tii stʰaan]
place, location; establishment, premises, building
ទុគ្គតស្ថាន [tukkʊət~tukkeaʔtaʔ stʰaan]
point for rendering aid to victims
ទេវស្ថាន [teiveaʔ stʰaan]
place of the gods; paradise; palace or temple where statues of gods are kept
ប្រតិភូស្ថាន [prɑteʔpʰuu stʰaan]
office of a delegate; delegation
ពេស្យាស្ថាន [peehsyaa stʰaan]
brothel, house of prostitution
ពេទ្យស្ថាន [pɛɛt stʰaan]
medical center, medical arts building

Next 10 entries »